| Hoe is het om ? terwijl je zelf journalist bent ? speelbal van de media te worden? Buitengewoon bizar, kan ik u verzekeren. Donderdag 7 september overlegden Margalith Kleijwegt en ik met de publiciteitsmedewerker van uitgeverij Balans. Onderwerp van bespreking: hoe moest de wereld op het verschijnen van ons boek Het land van haat en nijd worden geattendeerd? Rare bezigheid misschien, maar in het huidige mediatijdperk belandt een boek dat geen aandacht van radio en televisie krijgt meteen bij De Slegte. Meer dan zeventig redacties hadden de drukproeven aangevraagd. Niet gering, alleen: vrijwel alle programma?s bedongen exclusiviteit. Zo gaat dat tegenwoordig.
Beginnende schrijvers zijn welkom in De wereld draait door of bij Pauw en Witteman, maar ze moeten dan wel beloven de concurrentie niet te woord te staan. Zelfs Omroep Hengelo stelt dat soort eisen. We lieten het bij een persbericht dat dinsdag zou worden uitgebracht. In ons boek hekelde minister Donner van Justitie de harde toon die in Nederland tegen moslims werd aangeslagen, luidde de strekking. We noemden een paar voorbeelden. Helemaal onderin het persbericht stond nogal onopvallend de term sharia.
Best spannend om een dag op de redactie van Vrij Nederland te zitten en te kijken of zo?n mededeling door de pers wordt opgepikt. Uren gaan voorbij zonder dat er iets gebeurt. Plotseling komt er een telefoontje van NOS Teletekst binnen: klopt het dat Donner heeft gezegd dat het mogelijk moet zijn om in Nederland de sharia in te voeren? Nou, alleen als tweederde van het parlement daarmee instemt, antwoord je ? met een gevoel van lichte opwinding. Even later bellen de eerste bekenden: het nieuws is tot radio en televisie doorgedrongen. Alleen: waarom heeft niemand het meer over Donners kritiek op de toon van het integratiedebat, maar alleen over de sharia?
Koppenmaker bij een krant lijkt me geen gemakkelijk vak. Je hebt maar een paar woorden om de essentie van een nieuwsbericht samen te vatten. Je kunt er snel naast zitten. Dat blijkt woensdagochtend. Het genuanceerde betoog dat Donner heeft gehouden (iedereen mag dromen van een christelijk of islamitisch rijk, maar om de grondwet te veranderen heb je tweederde meerderheid nodig), is in de dagbladen niet meer terug te vinden. ?Invoering sharia moet mogelijk zijn,? citeert De Telegraaf de minister. ?Desnoods sharia invoeren,? oppert BN De Stem. De kop in het AD slaat alles. ?Donner: sharia moet kunnen,? wordt daar op de voorpagina gemeld. Het is wel erg kort door de bocht. Op websites als Fok! En NieuwsNieuws regent het woedende reacties. Nu het misverstand is gewekt dat Donner de sharia wil invoeren, wordt de bewindsman door boze burgers voor alles wat lelijk is uitgemaakt. ?Donner Kebab,? die woordspeling haalt menig gastenboek. ?Hij heult met de fundamentalisten,? wordt serieus opgemerkt. Een enkeling stelt voor Donner te stenigen. Zijn hand eraf hakken of hem tachtig zweepslagen toedienen, worden ook als mogelijkheden genoemd. Fanmail krijgt hij vooral van allochtonen. ?Ik vind het wel leuk dat Donner zoiets over zijn lippen heeft kunnen krijgen en in het openbaar durft te zeggen,? schrijft ene Naila. ?Dat is cool… Salaam.? Aan het Binnenhof loopt de temperatuur op. Jeroen Dijsselbloem van de PvdA wil opheldering van de minister, Geert Wilders kondigt een motie van wantrouwen aan. Hemel, komt dit allemaal door het interview dat hij Margalith en mij heeft gegeven? Moeten we een tweede persbericht uitgeven waarin alles wordt rechtgezet? Nou ja, Donner is mans genoeg om de Kamer van repliek te dienen.
Donderdag 14 september volgen we vanaf de perstribune het spoeddebat. De meeste Kamerleden blijken de beeldvorming belangrijker te vinden dan wat er werkelijk is gezegd. Mat Herben zegt dat hij zich in zijn boterham met kaas verslikte toen hij de krantenkoppen las. Hij heeft zich kennelijk niet afgevraagd of die krantenkoppen ook klopten. Anouchka van Miltenburg (VVD) laat zich van haar meest populistische kant zien. Donner heeft onrust en angst bij de mensen in het land opgeroepen, verwijt ze de minister. Ze denken dat invoering van de sharia nabij is. ?De mensen op straat begrijpen dit niet,? aldus mevrouw Van Miltenburg. Nee, hoe zou dat nou komen? Donner moet beloven dat hij in de toekomst beter op zijn woorden zal passen. Zelf benadrukt hij dat het hem oorspronkelijk om iets anders ging: er moet een democratisch debat worden gevoerd, ook met moslimradicalen. Anders dreigt geweld. Bijna geen Kamerlid gaat daar op in. Uiteindelijk loopt het voor Donner met een sisser af.
In de wandelgangen vangen we op dat Balkenende de minister onder druk heeft gezet om nog veel dieper voor de Kamer door de knie?n te gaan. Een conflict met de fracties van CDA en VVD komt vlak voor de verkiezingen slecht uit.
Donner heeft dat advies naast zich neergelegd. Dat siert hem. Maar het blijft g?nant ? zo?n debat op basis van verkeerd begrepen koppen. Lijden ze in Den Haag soms allemaal aan hyperventilatie? |
