Moesten vorige week pacifisten in Den Haag het recht opeisen door middel van een illegale demonstratie te houden tegen de Afghanistan-top en voor het einde van de oorlog in dat land maakten de CRS ( ME in Frankrijk ) het nog vele malen bonter. Het is wellicht een goede uiting van de boodschap van de NAVO. Straatsburg zat muur en muur vast. Iedereen die op straat zou vertoeven of protesteren zou te maken krijgen met ongekende repressie. Bewoners waren verplicht om vredesvlaggen binnen te laten. Grondrechten en vrijheden werden opgeschort. Duizenden vredesdemonstranten werden verdreven terwijl de wereldpers liever keek naar een kleine groep relschoppers. Een verslag van een roerige dag.
Fotowerk is van Jos van Zetten (CC). Korte verslagen: RTL Nieuws en Netwerk
De Blokkades
Om 4:00 uur vertrekt een delegatie van ongeveer 1500 mensen vanuit het Anti-NAVO kamp om in alle vroegte te trachten het centrum te bereiken om voor een tegendemonstratie en wellicht blokkades van de NAVO-delegatie. De geruchten over massale politie-inzet zijn niet van de lucht, de sfeer is gespannen.
Ongeveer halverwege komen wij de eerste CRS-ers tegen. Geen waarschuwing, maar direct een salvo traangas zeilt onze kant op. Wij trekken ons terug en proberen het een aantal blokken verder. Waar ongeveer hetzelfde gebeurt. Overleg volgt welke kant we op kunnen. Tot onze stomme verbazing rent de politie ineens de wagens in en vertrekken. De vingertechniek waarbij een grote groep zich geco?rdineerd opsplitst om zo te proberen een of meerdere groepen door de linies te krijgen werkt kennelijk. Ondanks de grote inzet van helikopters boven de stad.
Daardoor ligt de weg open richting het centrum. De enige hindernis die in het donker nog genomen wordt is een spoorwegovergang waarbij de CRS vanuit de andere kant in het wilde weg traansgasgranaten, verdovingsgranaten ( stungrenades ) et al het spoort op schiet. Het maakt ons in elk geval sneller en in no-time zijn we een blok of wat verder weg van de politie. Ternauwernood ontsnappen de laatste demonstranten aan een charge.
Dit was in alle vroegte voor ons al een overwinning. De politie had bezworen dat er geen recht tot demonstratie was. Daartoe was de stad opgesplitst in drie delen: de rode zone, de oranje zone en de gele zone. Rood (middeleeuwse centrum): ontoegankelijk voor iedereen incluis bewoners, Oranje (oude centrum): alleen voor gescreende bewoners met pas, geel (rest van Straatsburg en buitenwijken): demonstratieverbod. Wij stonden in 2 uur ondanks 110 miljoen euro beveiligingsuitgaves voor de rode zone aan het einde van de oranje zone. Onderweg worden we menigmaal aangemoedigd door bewoners die al veel langer gebukt gaan onder de repressie in Straatsburg.
Elke vorm van beweging tot vreedzaam protest middels borden en leuzen wordt getrakteerd op een verse lading traangas. Na charges eindigden we met een groep ergens midden in de Oranje zone. Toen de CRS op afstand bleef werd er overlegd welke stappen we nog kunnen nemen. Duidelijk was dat de rode zone echt niet haalbaar was. Tot onze grote verbazing en die van de aanwezige politie breek er op meters achter de linies ineens een groep andere activisten door met een grote groep. We gaan er vanuit dat wij het voorwerk hebben gedaan waardoor zij makkelijker de oranje zone hebben kunnen bereiken. In elk geval moet de CRS kennelijk op een andere plek wezen en maken dat zij wegkomen. Het is nu 7:00 uur.
Na bijna 2 uur politiegeweld heeft vrijwel iedereen een keer of 10-20 een flinke hap traangas genomen. Zelf heb ik dan op vijf plekken op mijn lichaam granaten gehad. Een activiste uit onze groep is gewond geraakt tijdens een gasbombardement.
A la boulangerie
We concluderen dat het tijd is om uit te rusten en dan naar de massademonstratie later op de dag te gaan. Het heeft geen zin om kansloos traangas te happen immers. We halen koffie en croissants bij een boulangerie en hebben enkele vriendelijke gesprekken met de eerste mensen op straat. Velen zijn uitermate positief over de demonstraties en hebben geen goed woord over voor het optreden van de autoriteiten. Er zijn al weken protesten aan de gang en maanden van onrust.
Terwijl wij teruglopen naar ons verzamelpunt onderaan Pont de l’Europe waar aan de andere kant de offici?le demonstratie zal plaatsvinden komt er weer meer CRS aanrijden. De brug is ook geblokkeerd en men lijkt niet van plan ons er gewoon langs te laten. Ondertussen groeit de groep door losse groepen die opgesplitst zijn in de eerste uren van het protest en andere kleine groepen die ook naar de demonstratie willen.
Dan komt er onverwacht van de brug en dus achter de linies een bus aan die tot onze stomme verbazing een groep demonstranten uit Griekenland, Itali? en Spanje loost. Weer een grote fout van de politie. Hoe kan een bus in een stad die volledig op slot is op dat cruciale punt aankomen? Wij betuigen onze solidariteit en nieuwe hoop met een aantal leuzen ( Whose world? our world! Whose streets? Our streets! ). Dat is kennelijk genoeg om een salvo traangas te lanceren op luierende, lezende en etende mensen terwijl er overigens ook een hoop lokale burgers (met kinderen!) nog liepen. Het is weer aan. Enige paniek onder de nietsvermoedende mensen.
Route du Rhin en Pont de l’Europe
De CRS probeert te hergroeperen met ons er min of meer tussen. Met handen ophoog en de slogan: ‘We are peaceful, what are you?’ worden we getrakteerd op een nieuwe dosis traangas. Een van onze groep stond als een ‘pacifistisch beleg tussen politie en demonstranten’ (sic) tegen een agent aan die vervolgens zijn scheen tracht kapot te schoppen om een reactie uit te lokken en dus een reden om de knuppel te hanteren. Van ons is niemand gewelddadig, hoewel je rechtvaardigheidsgevoel flink op de proef wordt gesteld met dergelijke acties. De politie trekt zich vervolgens terug naar het midden van de brug. We hebben even het idee dat we op een normale manier langs de blokkade kunnen komen om ons te voeren bij de demonstratie later op de dag.
Net op het moment dat wij dreigen een industrieterrein opgegast te worden aangezien de groep nog steeds vrij beperkt is komt er ineens vanuit de oranje zone een enorme stoet demonstranten aanlopen. Die zijn kennelijk in illegaal gebied geloodst en niet aan de andere kant van de brug. Weer een voorbeeld hoe enorm verward de politie was. Deze trekken zich dan ook vrij snel terug op het midden van de brug. Dan begint de grote en lange bestorming van de brug.
De CRS is niet van plan ons over de brug te laten om nota bene naar de legale demonstratie te komen. Geen idee waarom niet, communicatie is categorisch niet mogelijk. Midden op de brug komen we op een paar honderd meter tot stilstand in een soort van patstelling. Vervolgens begint de CRS van achter in de demonstratie naar voor weer te traangassen. Dat in zo’n dosis dat we ons weer terugtrekken op het kruispunt.
De grote stoet is ondertussen ook gearriveerd rond het kruispunt en gezamelijk trekken we weer op naar het kruispunt. We blijven op de hele tijd op een gezonde afstand. Maar we maken wel duidelijk dat we er gewoon langs willen. Dat wordt keer op keer beantwoord met traangas. Niet alleen op de voorhoede maar ook achterin.
De CRS schiet bij vlagen gericht ( rechtdoor ) met traangas op demonstranten. Een man raakt gewond door een gasschijf op zijn hoofd en wordt hevig bloedend afgevoerd naar de zijkant waar hulpverleners in rood-wit (Rode Kruis) met een duidelijke aanduiding staan. De CRS schiet tot 4 keer toe gericht op de groep van acht hulpverleners. De vierde keer kwam een ‘cannister’ zo horizontaal over dat ik het een meter langs mijn hoofd hoor suizen. Wonder boven wonder raakt het projectiel niemand op het hoofd, maar een hulpverleners krijgt het ding recht op zijn kruis en is uitgeschakeld.
Het is 10:00 uur. Wij zijn nu al ruim vijf uur getraangasd en laten het voorhoedewerk over aan de collega’s uit Griekenland, Turkije, Itali? en Spanje die nog een stuk verser zijn. Het is een carrousel. Zij gaan naar boven, blijven staan, krijgen een kwartier lang traangas over zich heen en wanneer de groep verzadigd is trekken ze terug om ruimte te bieden aan de volgende groep.
Ondertussen begint de situatie behoorlijk uit de hand te lopen. Mensen uit het zwarte blok, de beroemde relschoppers, beginnen met stenen en wat al niet te gooien richting de CRS. Deze reageren door flitsgranaten en meer traangas in te zetten. Niet uitsluitend op de relschoppers maar over de gehele brug. Enkele molotovs raken de CRS-busjes en er wordt een vuur gemaakt van takken die in de omgeving liggen.
Na bijna exact 3 uur van traangas, oprukken, terugtrekken en traangas schieten houdt het geheel net zo onverwacht op als het begon. We mogen naar de legale demonstratie.
Mediaoorlog en de massademonstratie
De manifestatie vindt plaats op een afgelegen terreintje. De zon begint behoorlijk op te komen en menig demonstrant ligt neer om even bij te komen. Afgezien van de vele borden en vlaggen lijkt het geheel op een gemoedelijk zomerfestival met muziek en sprekers. Het publiek is divers. Van pubers tot ouderen. Mensen in rolstoel en bejaarden hebben zelfs de moed gehad om op te komen voor hun rechten. Het is 12:00 uur.
Boven de manifestatie hangt constant zeer laag een helikopter om met geluid het spreken moeilijk te maken tot de grote ergernis van de organisatie. Na enige tijd begint zich in de stad een rookpluim te ontwikkelen en dan nog eentje. De bezorgdheid neemt toe over wat er gebeurt in de stad.
Het wordt duidelijk dat het zwarte blok het nodig vond om in een van de armste wijken van Straatsburg te gaan rellen en een aantal gebouwen in de fik te steken. Achteraf blijkt via media (The Guardian, CNN, Franse media ) dat de CRS meer dan een uur niet heeft ingegrepen. Kennelijk zijn zij wel in staat een groep van tienduizend mensen constant te traangassen, maar niet om 60 relschoppers effectief tegen te houden. De brandweer wordt tussen de 45 minuten en 1.5 uur tegengehouden door de CRS. Dit kan gezien worden als een afstraffing tegenover de bevolking die in grote mate anti-top was en is. Het is een vertoon om de media naar de hand te zetten en te laten zien wie er de baas is.
Wat wel effectief lukt is om demonstranten van Die Linke tegen te houden in Kiehl wat tegen de afspraken was. Ook aan de Franse kant zijn alle voorsteden en buitenwijken volledig afgesloten voor demonstranten. Terwijl de relschoppers hun kwalijke mediamoment halen en er voor zorgen dat de volledige wereldpers hun eenzijdig beeld van de acties naar buiten kunnen brengen is het voor bijna 30.000 mensen onmogelijk om de manifestatie te bezoeken en zich op te maken voor de grote demonstratie.
Tegen 14:30 begint men zich op te maken om te gaan lopen. De organisatie probeert men nog even binnen te houden in de hoop dat de bussen die nog vast staan zich ook bij de groep kunnen voegen. De CRS begint weer traangas over het terrein te schieten. Omdat het nou eenmaal lastig ontspant met brandende ogen wil men dus gaan demonstreren. Op het moment dat de route vol staat met demonstranten laat de CRS de brandweer toe. Via de menigte, niet via een van de vele andere routes die de wijk kent. Iedereen wijkt snel uit, maar je kan onmogelijk snelheid maken door grote groepen.
We worden toegestaan om ongeveer 600 meter te lopen vanaf Pont de L’europa die snel opgehaald is naar de volgende brug. Die staat in drie rijen vol met CRS-busjes. Het zijn er minstens een paar honderd. Voorop is een spreekauto die de menigte toespreekt in verschillende talen. Voorop lopen vakbonden, de PCF ( Parti Communiste Francais ), mensen van Die Linke die wel erdoor kwamen en mensen van het Engelse Socialist Workers Front. De mars komt tot stop. Een steen vliegt en direct wordt de volledige demonstratie zoveel mogelijk gegast. Ook wordt er een waterkanon ingezet die een substantie sproeit die brand op de huid.
Wij zagen het al aankomen en zijn uitgevoegd, maar voor enkelen van de vakbonden komt het geweld uit de lucht vallen. De spreekauto en enkele mensen in rolstoelen kunnen lastig wegkomen en een lichte paniek komt op.
Wij proberen ons op een meter of 600 van de brug te hergroeperen om terug te lopen naar het kamp. Dat is lastig vanwege de grote hoeveelheden traangas die langswaaien. Uiteindelijk is de groep compleet en gaan we de 10 kilometer naar het kamp teruglopen. Onderweg is elke zijingang naar buitenwijken afgesloten. Begrijpelijk ware het niet dat bewoners waarvan er vele hebben meegelopen niet worden toegelaten tot hun buurt. In het Frans en Duits wordt er aardig wat afgescholden en zij proberen via volkstuinen of door perken toch naar huis te komen.
Vermoeid, naar traangas riekend maar enigzins voldaan komen we aan het op het kamp. In Ganzau, het dorp waar het kamp is, groeten mensen ons vriendelijk en bedanken ons voor ons verzet. ‘Merci pour la demonstration de l’anti-Otan’. Wonderlijk want door invallen van de CRS en barricades in het dorp ziet het er uit als een stadje in een Balkan oorlog. Veel vernielingen ( helaas ) en overal lege traangashulzen. De CRS heeft ook niet zoveel moeite met eigen bevolking te trakteren.
De gehele nacht en ochtend blijft er een helikopter boven het kamp hangen. Daarnaast zijn er geruchten dat de politie het kamp zondag vroeg mogelijk zal blokkeren of bestormen. Dat gebeurt gelukkig niet en wij kunnen op zondag vrij vloeiend weer richting huis. Straatsburg likt haar wonden en de eerste kranten arriveren.
Een lokale krant (DNA) noemt in een editorial de NAVO-top een schande voor de democratie en vraagt zich af waarom de autoriteiten wel vreedzame activisten het leven moeilijk kan maken, maar niet kan verhinderen dat een stadsdeel half afgebroken wordt. Vanuit bewoners klinkt hetzelfde geluid.
Het is een enorm verhaal geworden, maar hopelijk is het duidelijk hoe een conferentie die gaat over vrede, democratie en veiligheid in de wereld omgaat met basale rechten van de eigen mensen.
Indien de autoriteiten hadden ingezet op een goede mars door het grotere centrum van Straatsburg – we hoeven niet voor de conferentie te staan – of ergens op een fatsoenlijke plek in de stad waren er geen 28000 agenten nodig geweest. Zij hadden makkelijk de route kunnen afzetten en indien relschoppers vervelend doen die absolute minderheid kunnen aanpakken zonder mensen die slechts een anti-oorlogsgeluid willen laten horen lastig te vallen. Van de 550 organisaties die in de coalitie zitten zijn enkelen ( zoals Die Linke in Berlijn ) aan de macht en zeer invloedrijk in die landen. Hoe is het mogelijk dat mensenrechten in de stad van het Europese hof van diezelfde mensenrechten weken lang ontzegt zijn? Men praat wel over bestrijding van extremen en militanten maar van 12 uur lang traangas happen terwijl je met je handen omhoog staat maakt je erg strijdvaardig.
Dit staat niet op zichzelf maar in een lange rij protesten die min of meer begonnen zijn bij Seattle in 1999. Maar laten we ook het bizarre geweld van Genua niet vergeten waar mensen in hun slaapzak zwaargewond geraakt zijn door invallen. Of de G20 top vorige week in London waar een toevallige passant bij omgekomen is.
Het democratische westen maakt duidelijk wie de baas is in dit deel van de wereld en welke belangen de Navo verdedigt. Een anders geluid is niet gewenst en wordt beantwoord met het opschorten van mensenrechten en mishandeling. Het is bizar dat traangas niet in oorlogen gebruikt mag worden, maar grote hoeveelheden tegen de eigen bevolking is geen probleem.
Het is mij in elk geval duidelijk dat ik er volgende keer weer sta. Om duidelijk te maken dat democratie inhoudt dat het de straten van de bevolking zijn ongeacht welke repressie je er tegenover zet. Dat democratie meer is dan elke vier jaar een kruisje zet op een willekeurig formulier. Het is cruciaal dat in de komende jaren er massaal verzet komt van iedereen die vrijheid een warm hart toedraagt. Dat begint met het opdoen van informatie over wat er werkelijk is gebeurd in Straatsburg. Dat eindigt met zelf kijken hoe een politiestaat functioneert. Jean-Jacques Rousseau draait zich in zijn graf om. Reclaim the streets!
Straatsburg uitnodiging tot geweld
Manifestation anti-OTAN ? Strasbourg : “Les CRS ont laiss? faire les casseurs”
Affrontement ? la Ganzau ? 200 m du camp anti OTAN
Manifestation violente au port du Rhin
Indymedia.be : This is what democracy looks like